ماهنامه الکترونيکي دوران شماره 149 فروردين ماه 1397

حقانی: ۲۴ هزار مفقود سیاسی در دوره رضاخان وجود داشت
ما نیازمند بازنگری اساسی به تاریخ‌‌نگاری هستیم. باید تاریخ‌نگاری از دوران باستان تا دوران معاصر از نو نوشته شود. برخی از تاریخ‌نگاران که به تعریف تاریخ‌نگاری می‌پردازند دست به ایجاد گسل‌های قومی و مذهبی در کشور می‌زنند حتی برخی که خود را روشنفکر دینی می‌نامند اساس تشیع را زیر سؤال می‌برند. اینها در شبکه‌های تلویزیونی و مجازی فعال هستند و امروزه وارد حوزه تاریخ‌نگاری معاصر شده اند تا دست به تحریف انقلاب و حضرت امام بزنند و انقلاب اسلامی را بی‌فایده نشان دهند.

روایت سرلشکر جعفری از توهمات بنی صدر
از اقدامات بنی صدر، که بوی خیانت از آن به مشام می‌رسید، دو سه عملیاتی بود که در دوران فرماندهی کل قوای او انجام گرفت و همگی منجر به شکست شد. بنی‌صدر بعد از شکست عملیات نصر، با نا امیدی نزد امام رفت و به ایشان پیشنهاد مذاکره با عراقی‌ها را داد! امام خمینی نه تنها این پیشنهاد را قبول نکردند، بلکه با تندی به بنی صدر فرمودند: «ما جنگ را تا آخر ادامه می‌دهیم.» انعکاس پیشنهاد بنی صدر در جبهه‌ها هم تأثیر منفی گذاشت و باعث رکود بیش از پیش در جنگ شد.

تاریخچه «چپ» در ایران
به واسطه ضعف هاى متعدد، چه در ساختار كلى حكومت و چه در بخش هاى اجرايى آن، سلسله پهلوى يكى از آسيب پذيرترين حكومت ها در طول تاريخ ايران بوده است. دخالت بيگانگان و نفوذ عوامل دست نشانده و دست پرورده شان، دين ستيزى و گريز از باورهاى مقدس مردم و سركوبى آنها به همراه عوامل متعدد ديگر، بر شاكله نحيف اين حكومت ضربه اى هولناك وارد آورده است كه در اين ميان، نمى توان نقش برخى شخصيت ها و تشكل هاى ايجاد شده در روند فروپاشى سلسله پهلوى را ناديده انگاشت. چرا كه اين شخصيت ها و يا تشكل ها، امروزه به گونه اى در صفحاتى از تاريخ اين كشور جا خوش كرده و حضور دارند كه ما قادر نیستیم نقش و ارزش آنان را محك زده و نقد نماييم تا براى نسل امروز، تصويرى روشن و باورپذير ارائه شود.

فرجام یک رئیس جمهور ناسپاس
بنی صدر یکی از نمادهای انحراف در درون انقلاب اسلامی بود. او توانسته بود با زیرکی خاصی خود را در میان چهره های برجسته انقلابیون جای بزند و در نهایت در مصدر قوه مجریه قرار گیرد. او از همان آغاز تعارضات بسیاری در سخن، عمل و اعتقادات با جریان اصلی و اصیل انقلاب و امام خمینی داشت. بررسی رفتار و گفتار و فرجام بنی صدر و حامیان او از آن جهت حائز اهمیت است که در آن عبرتهای فراوانی برای امروز و فردای جامعه ایرانی و انقلاب اسلامی وجود دارد.

برگ‌هایی از پرونده یکی از بدنام ترین چهره‌های ساواک
منصور رفیع زاده نماینده ساواک در آمریکا عضو سازمان «سیا» نیز بود. او در کتاب خاطرات خود چنان به دفاع از عملکرد «سیا» و دولت آمریکا و چهره‌های اصلی ساواک پرداخته بود که پس از مرگ شاه، حتی سلطنت‌طلبان نیز حاضر به همکاری با او نشدند.

پیشنهاد شغلی سیا و موساد به رهبران ساواک
فردوست: پرویز ثابتی رئیس اداره سوم ساواک زمانی ایران را در دوران انقلاب ترک کرد که از طرف سازمان «سیا» پیشنهاد واگذاری شغل به او شد و رضا عطارپور معاون وی نیز روزی به من گفت: عازم اسرائیل هستم چون سازمان جاسوسی اسرائیل پیشنهاد شغل به من داده است.

شباهت دو دیکتاتور
سرگذشت رضا شاه شبیه سرگذشت صدام است. در هر دو نمونه، ارتشی که مردم کشور را مرعوب خود ساخته بود، در برابر متجاوزین بیگانه مقاومت نکردند. همان طور که در 1941 اثری از ارتش رضا شاه دیده نشد، با آغاز حمله امریکا، گارد ریاست جمهوری صدام نیز مضمحل شد. در هر دو مورد، سقوط دیکتاتور با هلهله و شادمانی همراه بود. هر دو دیکتاتور با حمایت خارجی به قدرت رسیدند؛ هر دو با مردم خود وحشیانه رفتار ‌کردند؛ هر دو با چپاول منابع نفتی کشور خود زندگی مرفهی فراهم آورده و اموال فراوانی در بانک‌های خارجی انباشتند و زمانی که ادامه حکومت آنها نامطلوب ارزیابی شد، از جایگاه حکمرانی به زیر کشیده شدند.

کوچ‌های استالینی در عصر رضاشاه
«هارت» وزیر مختار آمریکا در تهران: در دوران رضاشاه هزاران مرد و زن و پیر و جوان و کودک را مجبورشان کرده بودند صدها مایل راه را از لرستان و خوزستان تا نقاط دور افتاده خراسان با پای پیاده طی کنند، که یادآور کوچ‌های اجباری دوران استالین در اتحاد شوروی بود.

آشنایی با اولین نشریات یهودی در ایران
روز اول فروردین 1294 اولين شماره از اولين نشريه يهوديان ايران با نام «شالُم» در تهران منتشر شد. هفته نامه شالُم داراي 4 صفحه بوده و 5 شاهي قيمت داشت. مديرمسئول و صاحب امتياز آن مردخاي ابن ابراهيم (1964-1888) و سردبير آن برادرش آشر (1963-1890) بودند. دفتر هفته نامه در خيابان لاله زار بود و در مطبعه كليميان چاپ مي شد.

نقش حکومت پهلوی در کشتن دبیر کل «حزب مردم»
ناصر عامري دبیركل «حزب مردم» اعضاي «حزب ايران‌نوين» را فاسد و فرصت‌طلب خوانده بود كه هيچ اعتنايي به وظايف خود ندارند. اين موضعگيري‌هاي عامري كه با لحن تندي همراه مي‌شد، شاه را خشمگين ساخت و به دنبال آن به يك‌باره دستور اخراج عامري را از دبيركلي حزب مردم صادر كرد عامري به اتهام « بي‌لياقتي» از دبيركلي حزب مردم بركنار شد و در دهم بهمن 1353 در جريان يك تصادف در جاده رشت به بندر پهلوي كشته شد و...

تحقير هويت ملي ايرانيان؛
تحکیم دیکتاتوری پهلوی‌ها
و نقش انگلیسی‌ها

ملي گرايي كاذب و باستان گرايي افراطي رضاشاه، بدون توجه به 1300 سال سابقه اسلام در ايران سبب شد كه به هويت ملي ـ اسلامي ايرانيان بي اعتنايي و تحقير شود كه پشتيباني انگليسيها از اين سياست نقش عمده اي در آن ايفا كرد. انگليسيها پس از سرنگونی دولت مصدق، يك بار ديگر به ايران بازگشتند و عوامل نشاندار آنان زمام امور را در دست گرفتند. از اين تاريخ تا 25 سال بعد رژيم ديكتاتوري شاه برقرار شد، ايرانيان از شركت در تعيين سرنوشت خود محروم شدند و هويت ملي آنان تحقير شد.

دوران زمامداري سردار سپه
پس از كودتاي سوم اسفند 1299 با كمك افسران انگليسي مقيم ايران به رهبري سياسي سيدضياءالدين طباطبائي و رهبري نظامي رضاخان ميرپنج، سيدضيا رئيس الوزرا و رضاخان با لقب سردارسپه، فرمانده ديويزيون قزاق شد. ولي سيدضيا در دوران سه ماهه نخست وزيري اش، به سبب افراط كاريهايي، انگليسيها را مجبور به بركناري اش در خرداد 1304 كرد.
از جمله اقدامات افراطي سيدضيا بازداشت 150 نفر از نخست وزيران، وزيران و رجال دوره پانزده ساله مشروطيت، اعطاي مدال و پاداش نقدي به دوازده نفر از افسران انگليسي كه در كودتا شركت كرده بودند، لغو قرارداد 1919 وثوق الدوله و اقدامات انقلابي ديگري بود كه با سياست كلي بريتانيا در خاورميانه تطبيق نمي كرد. از اين رو سيدضيا را در خرداد 1300 از ايران بيرون كردند و قوام السلطنه، سياستمداري ميانه رو را، از زندان سيدضيا آزاد كردند و به نخست وزيري گماردند.
در اين هنگام انگليسیها رضاخان، وزير جنگ، را به خوبي نمي شناختند. زيرا تنها يك ماه قبل از كودتا، ژنرال آيرونسايد او را صرفاً با معرفي اردشير ريپورتر و سرهنگ اسمايس به فرماندهي شاخه نظامي كودتا منصوب كرده بود. در حالي كه سيدضيا را از سالها پيش مي شناختند كه مديريت روزنامه هوادار انگليس، رعد را برعهده داشت. از اين رو نسبت به سردار سپه سياست محتاطانه اي در پيش گرفتند و اعمال و رفتار او را زير ذره بين و محك آزمايش قرار دادند. پس از آنكه رضاخان در طول سال 1300 جنبش ميرزا كوچك خان در گيلان و جنبش كلنل محمدتقي خان پسيان را در خراسان سركوب كرد و از قواي پراكنده قزاق، ژاندارم و بريگاد مركزي قشون واحد ايران را تشكيل داد و به خصوص پس از آن كه در سالروز سوم اسفند كه روزنامه ها دنبال مسبب كودتا مي گشتند، رسماً مسئوليت اين كار را به عهده گرفت؛ انگليسيها نسبت به وي نظري مساعد پيدا كردند و در ارديبهشت 1301 تحريم پرداخت مساعده هاي بانك شاهنشاهي به دولت ايران را لغو كردند و پنج ميليون قران در برابر وثيقه گمركات جنوب پرداختند.
از اين تاريخ تا آبان 1304 كه رضاخان سمت وزير جنگ در كابينه هاي مختلف، سپس نخست وزيري را برعهده داشت، انگليسيها به روشهاي گوناگون در تحكيم و تقويت موقعيت او كوشيدند، به طوري كه بانك شاهنشاهي كه امور مالي وزارت جنگ را در دست گرفته بود در فاصله 1302 تا 1304 مبلغ نهصد هزار ليره به عنوان مساعده به رضاخان پرداخت و او موفق شد امنيت را در سراسر كشور برقرار كند. انگليسيها شيخ خزعل را فداي اين سياست تمركزگرايي نمودند كه بدين ترتيب استان خوزستان به ايران بازگشت.
انگليسيها با نقشه رضاخان مبني بر استقرار جمهوري طبق الگوي مصطفي كمال در تركيه موافق بودند، ولي پس از آنكه علماي حوزة علميه قم و مرحوم مدرس با اين نقشه مخالفت كردند، با سلطنت رضاشاه مخالفتي ابراز نداشتند و حتي در ارديبهشت 1305 براي اجراي مراسم تاجگذاري رضاشاه، خانم سكويل ولت و گروهي كارشناس انگليسي را به ايران فرستادند.